Hesperian Health Guides
Teknik avòtman san danje
SanteWiki > Kote Fanm Pa Jwenn Doktè > Chapit 15: Avòtman ak konplikasyon li ka bay > Teknik avòtman san danje
Men metòd yon travayè sante konpetan ka swiv pou li avòte yon fanm ansent:
Kontni yo
Avòtman ak medikaman (avòtman medikal)
Doktè ak travayè lasante gen remèd yo konn itilize pou yo fè yon fanm avòte. Men sa medikaman sa yo fè: yo fè matris la sere fò (kontrakte) epi pouse tibebe a deyò. Genyen ladan yo yo mete nan vajen an (yo pa mete yo nan matris la), gen lòt fanm nan vale, gen lòt tou se piki yo ye. Si yo byen chwazi remèd ki pou fè fanm nan avòte a, metòd sa a ka pi bon pase foure yon zouti andedan matris la. Lè yo mete yon zouti andedan l, matris la gen dwa blese gravman grav. Enfeksyon kapab mete pye tou.
Aspirasyon
Operasyon sa a fèt ak yon tib espesyal ki rele kanil. Tib sa a pase nan vajen ak nan kòl matris fanm nan pou l rive nan matris la menm. Se ak sa a, travayè sante a “souse’’ anbriyon an. Operasyon an ka fèt san yo pa andòmi fanm nan, menm lè pou fanm nan pa soufri, travayè sante a konn fè kèk anestezi antre nan kòl matris la. Lè aspirasyon an fèt alamen, yo sèvi ak yon sereng espesyal. Si se pa alamen, yo itilize yon ti aparèy elektrik.
Teknik aspirasyon an se yon teknik ki senp epi san danje. Li dire anviwon 5 a 10 minit. An jeneral, yo fè operasyon konsa nan klinik kominotè, dispansè oubyen klinik prive. Metòd avòtman sa a pi fasil, lè fanm nan nan 3èm mwa gwosès li, men yo konn fè l yon kras pi ta tou. Aspirasyon bay mwens konplikasyon pase dilatasyon ak kitaj (n ap jwenn eksplikasyon sou 2 teknik sa yo pi ba a).
Gen kèk kote, yo konn sèvi ak teknik aspirasyon an pou fè règ yon fanm vini, lè règ la an reta. Lè konsa, fanm nan ka pa menm konnen si l ansent ou si l pa ansent. Li konnen sèlman wè règ li an reta. Yo rele sa “regilasyon manstriyèl”.
Dilatasyon ak Kitaj
Operasyon sa a fèt ak yon “kirèt”, yon ti zouti ki sanble ak kiyè. Se ak kirèt la travayè sante a grate matris fanm nan. Kon sa, kirèt la ki fèt espesyalman pou sa gen pou l antre nan matris la. Yon kirèt pi gwo pase yon kanil epi, kòm li file, fòk kòl matris la byen louvri (dilate). Se sa k ka fè fanm nan santi ti doulè.
Dilatasyon ak kitaj dire plis tan (anviwon 15 a 20 minit), yo pi fè mal, epi yo koute plis kòb pase teknik aspirasyon an. An jeneral, yo fè sa nan yon sal operasyon. Souvan, yo konn andòmi fanm nan.
Si n ap sèvi ak medikaman pou avòtman
- Pa janm sèvi ak yon medikaman, si n pa gen 100 % konfyans ladan l.
- Nou ka sèvi ak medikaman pou avòtman, sèlman si gen yon klinik oubyen yon lopital toupre. Konsa, depi san kòmanse koule sou nou, n ap ka kouri nan klinik nan oubyen nan lopital la. Epi, fòk klinik oubyen lopital la gen travayè sante konpetan ki ka netwaye matris nou, sizoka medikaman pou avòtman an pa bay rezilta.
- Kouri nan klinik la oubyen lopital la, depi san kòmanse koule, pou yo ka wè si matris nou debarase nèt. Si sa pa fèt, yo dwe fè aspirasyon oubyen kitaj pou nou, pou wete tousa k nan matris la. Si se pa sa, nou ka gen gwo konplikasyon ki ka gen move konsekans. (Si n rete ansent jiskaske n akouche, timoun nan ka fèt donmaje.)
Kèk medikaman yo itilize pou avòtman
- Mifepristòn (RU-486, Grenn Franse). Nan kèk peyi, yo sèvi ak medikaman sa a pou fè fanm ki gen jiska 9 semèn gwosès avòte. Se sèlman nan kèk pwogram espesyal, nan klinik ak nan lopital kote yo kapab siveye fanm nan epi trete l si gen konpilasyon, yo bay medikaman sa a. 2 jou apre, y ap ba fanm nan yon lòt medikaman tankou, paregzanp, mizopwostòl. An jeneral, ak 2èm medikaman sa a, avòtman an ap fin fèt nèt.
- Mizopwostòl se yon medikaman yo trete ilsè nan lestomak avè l. Epi, yo pran l ansanm ak mifepristòn oubyen lòt medikaman pou fè avòtman. Yo ka sèvi ak mizopwostòl la tou sèlman pou kòmanse yon avòtman, men an jeneral, avòtman an pa p fini nèt. Konsa, fòk fanm nan jwenn laswenyay nan men doktè (oubyen lòt travayè sante), depi san kòmanse koule. Yo ka pran mizopwostòl la pandan 3 premye mwa (12 semèn) gwosès la. Li bay pi bon rezilta lè fanm nan prèske rive nan 12èm semèn gwosès li. Konprime yo fèt pou antre nan vajen fanm nan. Moun ka bwè yo.
- Metotreksat se yon medikaman kont kansè. Men, yo konn pran l ansanm ak mizopwostòl pou fè avòtman. Li gen yon seri efè segondè ki chaje danje pou medam yo. Si l pa bay rezilta, timoun nan ka donmaje anpil. Jis jounen jodi a, espesyalis yo poko fin konn ki meyè fason pou moun sèvi ak metotreksat san danje, sitou nan rejyon kote pa gen aparèy modèn nan lopital yo.
Avòtman ki pa fin fèt nèt
Yon avòtman pa fin fèt nèt, lè matris fanm nan pa fin debarase nèt. Men siy yo:
- plis pase yon jou apre avòtman an, fanm nan kontinye senyen anpil.
- dapre lakranp anba ti vant,
- ti moso vyann ak glòb oubyen boul san ap soti nan vajen fanm nan.
Lè sa rive, fòk nou kouri lopital touswit, pou yo ka debarase matris la nèt. Si se pa sa, nou gen dwa gen anpil konplikasyon malouk, epi nou ka menm mouri.
Li pa toujou fasil pou moun konnen si yon avòtman ap fèt nan bon kondisyon. Fòk nou eseye vizite chanm kote avòtman an pral fèt la, oubyen tou, nou gen dwa poze yon moun ki konn kote a deja kesyon sa yo:
- Èske w pa janm pran nouvèl fanm ki malad oubyen ki mouri apre yo te fin fè yon avòtman kote sa a? Si moun nan reponn wi, chèche yon lòt kote pou n ale.
- Ki moun k ap fè operasyon an? Ki fòmasyon moun sa yo te pran? Doktè, enfimyè, lòt travayè sante, fanm saj, yo tout gen dwa fè avòtman. Men si moun nan pa gen ankenn konpetans nan teknik avòtman san danje yo, epi si moun nan pa konn ki jan pou l anpeche enfeksyon, kapab gen gwo danje.
- Èske zouti yo sanble ak zouti,
- Èske chanm kote avòtman an ap fèt la pwòp? Eske tout bagay nan plas yo? Si chanm nan sal epi an dezòd, avòtman an ap fèt, menm jan an tou.
- Èske gen kote pou moun lave men yo? Yon “travayè sante” ki pa gen kote pou l lave men l paka fè avòtman nan bon kondisyon lijyèn, epi san danje.
- Kijan yo netwaye epi dezenfekte zouti yo? Yo dwe dezenfekte zouti yo nan dezenfektan ki fò anpil oubyen fòk yo byen bouyi nan dlo, pou jèm mikwòb ki bay enfeksyon yo ka mouri.
- Èske avòtman an pa p koute twòp lajan? Si avòtman an ap koute tèt nèg, sa ka vle di se lajan sèlman ki enterese “travayè sante” a. Sante n pa enterese l.
- Èske, anplis avòtman an, n ap jwenn lòt swen sante? Yon bon travayè sante ap toujou bay fanm nan lòt sèvis li ka bezwen, tankou planin familyal, tretman kont MST ak prevansyon kont SIDA.
- Ki kote y ap kouri avè n, sizoka gen yon pwoblèm pandan avòtman an oubyen apre l? Yo dwe toujou gen yon plan tou pare pou kouri avè n lopital, si ta gen ka ijans.
Gen plis danje nan yon avòtman, si:
- nou gen plis pase 3 mwa gwosès (sa vle di, gen plis pase 3 mwa ki pase depi n te gen règ nou)
- vant nan kòmanse parèt.
Plis gwosès la rasi, se plis gen chans pou n fè fas devan konplikasyon apre avòtmman an. Pou plis sekirite, apre plis pase 3 mwa gwosès, si n ap fè avòtman, fòk se nan yon klinik oubyen nan yon lopital ki gen aparèy espesyal ki fèt pou sa.